Biên bản cờ vua được biết đến là một bản ghi các nước di chuyển của 2 đối thủ trong một ván cờ, thông qua cách ghi biên bản cờ vua chúng ta sẽ biết được mình đã từng đi sai nước cờ nào, để dần sửa chữa và rút kinh nghiệm cho lần tới. Hãy cùng Game B52 Club tìm hiểu xem, đâu là cách ghi biên bản hợp lý, cần phải chú ý đến điều gì trong quá trình ghi nhé.
Hiểu rõ bàn cờ vua và ký hiệu các quân cờ
Muốn có cách ghi biên bản cờ vua, trước tiên cần phải hiểu bàn cờ vua là gì, quân cờ vua là gì. Thông qua 2 định nghĩa này, chúng ta sẽ viết biên bản một cách dễ dàng hơn, đồng thời hiểu được trên bàn cờ vua đang có những diễn biến như thế nào.
Về bàn cờ vua, thông thường nó sẽ có hình vuông 8×8, như vậy sẽ có tổng cộng 62 ô trắng và đen xen kẽ với nhau, được đánh thứ tự chiều ngang từ a đến h, chiều dọc là từ 1 đến 8. Vị trí các ô là giao điểm sẽ được đặt tên theo chữ cái (hàng ngang) và số (hàng dọc).
Chẳng hạn như ô b2 trong bàn cờ vua, chúng ta sẽ hiểu nôm na đây là giao điểm của hàng b và cột 2.
Về quân cờ vua, chúng sẽ được ký hiệu tên viết tắt của mình. Nếu như trong tiếng Việt ta có vua – hậu – xe – mã – tượng tương đương với các chữ cái như V-H-X-M-T, thì ở tiếng anh ta có king – queen – rock – knight – bishop tương đương với các chữ cái K-Q-R-N-B. Chỉ có ngoại lệ quân tốt là không có ký hiệu.
Cũng với tấm hình ở trên, ta sẽ có vị trí của các quân cờ được sắp xếp như sau. Bên quân trắng, quân vua sẽ được đặt ở b2 (hàng 2 cột b), được ký hiệu sẽ là Vb2. Quân tốt được nằm ở ô e6 (hàng 6 cột e), ký hiệu sẽ là e6. Quân tượng sẽ nằm ở ô d5 (hàng 5 cột d), ký hiệu sẽ là Td5.
Bên quân đen, quân vua sẽ được đặt ở g8 (hàng 8 cột g), được ký hiệu sẽ là Vg8. Quân hậu được nằm ở ô d8 (hàng 8 cột d), ký hiệu sẽ là Hd8. Quân tốt nằm ở ô d6 (hàng 6 cột d), ký hiệu sẽ là d6.
Hiểu cách ghi biên bản cờ vua
Khi đã hiểu được ý nghĩa của quân cờ và bàn cờ, chúng ta tiếp tục tìm hiểu xem cách ghi biên bản cờ vua sao cho chính xác. Ở bài viết này, Game B52 Club sẽ giới thiệu tổng cộng 7 cách ghi khác nhau dành cho từng trường hợp để mọi người dễ nhận biết nhất.
Cách ghi biên bản cờ vua cơ bản: Ghi biên bản một cách cơ bản nhất, chúng ta sẽ bắt đầu với ký hiệu viết tắt của các quân cờ, thường sẽ viết chữ in hoa. Sau đó kết hợp với ô mà quân cờ sẽ di chuyển đến, thường sẽ viết chữ thường. Chẳng hạn quân mã đang ở vị trí g1 và tiến lên f3, ta sẽ ghi chính xác là Mf3.
Cách ghi biên bản cờ vua khi bắt quân: Gần giống với cách ghi cơ bản, nhưng khi ăn quân, bắt quân ta phải thêm ký tự “x” vào giữa để nhận biết. Chẳng hạn khi trên bàn cờ quân tốt đen (c5) ăn quân tốt trắng (d4), như vậy ta sẽ có cách ghi là cxd4 hay cd4 hoặc c:d4, nhưng cxd4 thường sẽ là cách ghi phổ biến nhất.
Cách ghi biên bản cờ vua khi di chuyển: Về cách di chuyển, nếu như bên trắng có 2 quân mã, 1 mã sẽ nằm ở cột b1, mã còn lại ở cột f3, sẽ có một điểm giống nhau ở cả 2 quân đó là có thể di chuyển về ô d2. Như vậy, nếu như quân mã ở cột b1 di chuyển về d2 ta sẽ ghi là Mbd2, còn quân mã ở cột f3 di chuyển về d2 ta sẽ ghi là Mfd2.
Cách ghi biên bản cờ vua khi nhập thành: Khi nhập thành, biên bản sẽ ghi rất ngắn gọn. Nếu nhập thành cánh vua, ta sẽ ghi là 0-0. Nếu nhập thành cánh hậu, ta sẽ ghi là 0-0-0.
Cách ghi biên bản cờ vua phong cấp cho tốt: Khi tốt được phong cấp, ta sẽ thêm dấu = vào, chẳng hạn như g8=H hay h1=M. Với cách ghi này, ta sẽ hiểu tốt ô g8 sẽ thành quân hậu, còn tốt ô h1 sẽ thành quân mã.
Cách ghi biên bản cờ vua khi chiếu vua: Nước chiếu tướng sẽ được thêm dấu + vào ở cuối nước đi, chẳng hạn như Xd1+, còn trường hợp nước chiếu bí ta lại có dấu # ở cuối cưới đi, chẳng hạn Mf7#.
Cách ghi biên bản cờ vua kết quả trận đấu: Ván cờ đã đi đến hồi kết, kết quả sẽ được ghi bằng các cách như sau: 1-0 khi trắng thắng, 1/2-1/2 khi hòa, 0-1 khi đen thắng.
Song song với những cách ghi biên bản như trên, thì chúng ta còn có một số cách ghi khác để có thể đánh giá chính xác nước cờ của người chơi. Chẳng hạn khi có người bình luận trong ván cờ, thì thường sẽ xuất hiện những kiểu ghi như Xc7+ (quân xe c7 chiếu, hậu cũng chiếu) đây là 1 nước đi rất hay.
Như vậy người bình luận sẽ phải ghi là Xc7+!!, trong đó “!” nước đi hay, “!!” nước đi rất hay, “+-” quân trắng chiếm ưu thế tuyệt đối, “-+” quân đen chiếm ưu thế tuyệt đối, “?” nước đi không được hay hoặc sai lầm, “??” nước đi quá tệ.
Và đó là tất cả những gì liên quan đến cách ghi biên bản trong cờ vua, tùy vào tình huống cũng như đánh giá mà chúng ta sẽ có những cách ghi khác nhau, hy vọng mọi người đã hiểu rõ hơn cách hoàn thiện biên bản cờ vua được diễn ra như thế nào.